5 stycznia 2016 roku przypadnie 120 rocznica urodzin ks. prałata Antoniego Gryczki – (1896 – 1959), pierwszego po wojnie proboszcza wolsztyńskiej parafii farnej w latach 1945 – 1959, szambelana Jego Świątobliwości Papieża Jana XXIII.

Urodził się w 1886 roku w Westfalii, gdzie jego ojciec jako górnik przyjechał z rodziną w poszukiwaniu pracy i chleba. Do Ojczyzny wrócił w 1906 roku w okolice Rawicza. Będąc w gimnazjum należał do aktywnych działaczy Towarzystwa Tomasza Zana. Po maturze wcielony do pruskiego wojska walczył na Wołyniu i we Francji pod Verdun.

5 stycznia 1919 roku mając 23 lata, zgłosił się do polskiego wojska i wziął udział w Powstaniu Wielkopolskim na froncie rawickim, walcząc pod dowództwem por. Ignacego Buszy jako sanitariusz a następnie jako pracownik sztabu 11 pułku Strzelców Wielkopolskich.
W połowie tego samego roku zgłosił się do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu. Studia teologiczne ukończył w Gnieźnie i tam też przyjął święcenia kapłańskie.

Po krótkim okresie duszpasterzowania jako wikary w poznańskiej parafii św. Marcina od stycznia do lipca 1923 roku, wyjeżdża na studia do Katolickiego Instytutu w Paryżu, oddając się równocześnie duszpasterstwu wśród tamtejszej Polonii. Do Polski wraca po pięciu latach, pełniąc aż do wybuchu wojny różne odpowiedzialne funkcje w Archidiecezji.

Po wybuchu II wojny światowej, jest przesłuchiwany przez Gestapo a przeczuwając aresztowanie, ukrywa się aż do końca wojny, posługując się fałszywymi dokumentami. W tym czasie wykonuje różne zajęcia, m. in. jako malarz a następnie pracownik przy robotach fortyfikacyjnych. Nic niestety nie wiadomo o jego działalności duszpasterskiej w tym czasie.

Jeśli chodzi o okres po 45 roku, czyli okres wolsztyński ks. prałata, to z zachowanych dokumentów archiwalnych wynika, że miejscowy Urząd Bezpieczeństwa prowadził inwigilację wolsztyńskich duchownych w tym głównie ks. Gryczki, pod kryptonimem „Czarny”. Był on przedmiotem szczególnego zainteresowania policji politycznej. 

Według niej ks. proboszcz Gryczka popierał przedwojennych działaczy Stronnictwa Narodowego i przy ich pomocy reaktywował katolicką „Caritas” i KSM a nadto kultywował patriotyczne, wielkopolskie tradycje śpiewacze; zaś na członków chóru kościelnego przyjmował działaczy zdelegalizowanych prze „władzę ludową” przeciwnych tej władzy partii politycznych.

Bo istotnie, proboszcz Gryczka nie zważając na sprzeciw władz, zdecydowanie realizował program duszpasterski archidiecezji, kierowanej wówczas przez abp. Walentego Dymka. Szybko powołał wszystkie stowarzyszenia i organizacje religijne, takie jak: Akcję Katolicką, KSM, Krucjatę Eucharystyczną, Koło Ministrantów, Chór Kościelny, Żywy Różaniec, Stowarzyszenie św. Franciszka i Dzieci Maryi, parafialne koło „Caritas”...

W tych działaniach wspomagał go m. in. ks. Teodor Lerch, późniejszy dyrektor Niższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Poznańskiej, które znalazło swoją siedzibę w Wolsztynie dzięki także poparciu księdza prałata Antoniego Gryczki .

Wielką troską otaczał naukę religii dzieci. Był dobrym i zapobiegliwym gospodarzem. Odnowił wewnątrz i na zewnątrz zdewastowany  po wojnie kościół parafialny i jego otoczenie, uporządkował cmentarz a także przebudował i odnowił kościół po ewangelicki.

Jego wielka dobroć serca była ogólnie znana a wdzięczna pamięć o nim przetrwała do teraz wśród starszego i średniego pokolenia wolsztynian, którzy dziś pragnęliby uczcić pamięć o tym wielce zasłużonym kapłanie. Warto bowiem a nawet trzeba utrwalać pamięć o takich duchownych jak ksiądz prałat Antoni Gryczka, wiernych uniwersalnym wartościom, w tym tej nadrzędnej jaką jest miłość do Boga, do Ojczyzny i do drugiego człowieka.
Przypadająca w przyszłym roku okrągła rocznica jego urodzin, jest dobrą ku temu okazją, tym bardziej, że bardzo sprzyja i błogosławi tej inicjatywie obecny proboszcz parafii farnej – ks. kanonik Sławomir Majchrzak, w sercu którego ks. prałat Gryczka ma – jak się wydaje, szczególne miejsce.
Koordynatorem całości tego projektu jest Włodzimierz Chrzanowski z Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”. To nie pierwsza jego podobna inicjatywa, pokazująca sylwetki zasłużonych na tym terenie kapłanów, czym stara się niejako wypełniać istniejącą w tym względzie przez lata lukę w historii miasta. Podjęte zostały już wstępne w tym zakresie działania. Ich kulminacją będzie uroczystość planowana właśnie na dzień 5 stycznia przyszłego roku, z uroczystą jak każdego roku tego dnia (wyzwolenie Wolsztyna w wyniku działań powstańczych) sesją Rady Miejskiej i odsłonięciem na elewacji kościoła farnego tablicy upamiętniającej tego zasłużonego dla Wolsztyna kapłana. Choć to jeszcze dość odległy termin, to już dziś – jak zapewnia proboszcz wolsztyńskiej fary, swą obecność na tej uroczystości zapowiedział ksiądz Arcybiskup Metropolita Stanisław Gądecki. W międzyczasie wolsztyński oddział „Civitas Christiana” zwrócił się też z wnioskiem do Rady Miejskiej o rozważenie nadania nowo powstałej tzw. „ małej obwodnicy” imienia ks. prałata Antoniego Gryczki.
Zanim to wszystko jednak nastąpi, przygotowana zostanie wcześniej w kościele farnym lub w salach Muzeum Regionalnego i udostępniona mieszkańcom, wystawa zdjęć i innych materiałów/pamiątek, obrazujących duszpasterską, społeczną i patriotyczną działalność księdza Prałata. Zwracamy się zatem do mieszkańców obu wolsztyńskich parafii o użyczenie wszelkich materiałów związanych z księdzem Antonim Gryczką a więc zdjęć z różnych uroczystości parafialnych, rodzinnych i innych z jego udziałem, obrazków komunijnych i upamiętniających wizyty kolędowe z jego autografem, listów, zapisanych wspomnień ze spotkań z nim, refleksji, itp. Materiały te prosimy deponować w biurze parafialnym obu wolsztyńskich parafii, bądź w Muzeum Regionalnym w Wolsztynie (dom Marcina Rożka lub dr. Roberta Kocha), które jest też partnerem tego projektu. Wszystkie one po uroczystości zostaną niezwłoczne zwrócone ich właścicielom, a oni sami przedtem zaproszeni będą na otwarcie wystawy.
Środki finansowe na aranżację tej wystawy, na druk przewodnika po niej i na inne związane z wystawą wydatki, pozyskano z samorządu miejskiego w ramach wspierania przez samorząd zadania publicznego, podjętego przez organizację pozarządową.

Od stycznia trwa równocześnie realizacja innej formy popularyzacji księdza Gryczki w ramach ogólnopolskiego projektu białostockiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej a zatytułowanego „Kamienie pamięci”. Realizacji tej formy projektu na naszym terenie podjął się również wolsztyński oddział Stowarzyszenia „Civitas Christiana” wespół z Gimnazjum nr 2 im. Powstańców Wlkp.( nota bene, postać tego kapłana zafunkcjonowała też w tegorocznych rekolekcjach wielkopostnych dla młodzieży gimnazjum). „Kamienie pamięci” to projekt, którego celem jest odszukanie i utrwalenie pamięci o duchownych, którzy w latach 1939 – 1989, poświęcili się idei niepodległej Ojczyzny, pozostając wiernymi wartościom, w tym tej nadrzędnej, jaką jest miłość do drugiego człowieka.

Włodzimierz Chrzanowski