Experyment w Zbąszyniu
Experyment 2018 – Poza obiegiem
Jeśli ktoś miał wątpliwości, czy prowincja jest gotowa na przyjście sztuki, to tegoroczny Festival Experyment rozwiał je w pył. Artyści zawitali w różne zakątki gminy. Każdy miał do zaproponowania coś od siebie, każdy pochylił się nad rzeczywistością, jaką zastał. Inicjatywa Ireneusza Solarka, pomysłodawcy i dyrektora festiwalu oraz Katarzyny Kutzmann-Solarek, dyrektor Zbąszyńskiego Centrum Kultury nabrała już pełnej dojrzałości – od 18 lat w lipcu Zbąszyń staje się kulturalnym ośrodkiem, do którego zjeżdżają się twórcy z kraju i świata.
W sobotę 7 lipca w Zbąszyńskim Centrum Kultury na otwarcie festiwalu zagrali „Ludożercy z innej wsi”. Koncert duetu stanowił zapowiedź kolejnych dni – bogactwa inspiracji serwowanego w najwyższej jakości. W niedzielę w Kazamatach przy akompaniamencie „Strefy Niskich Ciśnień”, Tomasz Bzdęga i Igor Mikoda zaprezentowali swoje prace – Bzdęga malarstwo, Mikoda rysunek i rzeźbę. Zetknięcie tych trzech rozmaitych stylów dało zaskakująco spójny efekt, połączony wspólnym celem – mocnym oddziaływaniem na emocje. W sobotę Agata Sulikowska pokazała mieszkańców prowincji dalekich zakątków Europy, dowodząc, że wcale nie jesteśmy różni. Następnie w Kazamatach dawkę jazzu zaaplikował „Michał Kaczmarczyk Trio”. Muzyczny był również kolejny dzień, „Cathy & CO” w ZCK za pomocą harfy i gitary wciągnęli nas w rytm francuskich i angielskich ulic, gdzie często prezentują swoją twórczość. Dwa dni z rzędu mogliśmy podziwiać na scenie aktorów z bułgarskiego teatru „Alma Alter”. W swojej interpretacji Disneyowskiej wersji „Pięknej i bestii” przełamali wszelkie stereotypy. Niewidomi odtwórcy głównych ról szokowali swą sprawnością, polskie wykonanie musicalowych piosenek przez obcokrajowców budziło podziw. Z kolei w Kazamatach mogliśmy wziąć udział w teatrze jednego aktora. Intymność scenerii, indywidualność każdego występu i silna dawka bijących ze sceny emocji dawały poczucie pełnego uczestnictwa w przeżyciach aktora mimo bariery językowej. W ZCK Grupa Widno zaprezentowała mix fonii, wizji, a nawet smaku. Ten wielopłaszczyznowy performance był kompozycją najbardziej oddziałującą na zmysły. Następnie mocnym uderzeniem koncert kapeli „Drunk’n’Rolled” zapoczątkował energetyczny weekend. Na miłośników kina (również najmłodszych) w Filharmonii Folkloru Polskiego czekał maraton filmów krótkometrażowych z Festiwalu w Clermont Ferrand. Program dla dzieci wzbogacił spektakl formacji Novy Ruch Teatr.
Experyment 2018 to nie tylko odbiór sztuki, ale też czynny udział widza. W tym roku warsztaty prowadziła grupa Widno, w efekcie czego powstał spektakl pełen odniesień do lokalnej historii – dawnej granicy i relacji międzyludzkich z nią związanych. Ola Kozioł i Suavas Lewy upamiętnili niewinne dziewczyny niesłusznie oskarżone i zgładzone za praktykowanie magii w XVII w. Ukazali plamę na kartach naszej historii, przypominając, że są to kobiety, których jeszcze nikt nie przeprosił. Dorota i Jacek Bąkowscy uczyli sypania z piasku mandali i opowiedzieli na wykładzie o swoim ojcu i dziadku, znakomitym artyście, zajmującym się m.in. fotografią, Januszu Bąkowskim. Ra Kajol, malarz z Bangladeszu, zaproponował ubarwienie naszej rzeczywistości. Wespół z młodzieżą pomalował szkolne boisko. Zgodnie ze swym zwyczajem wykonał koronkową pracę z wielkim rozmachem.
Poza obiegiem działali artyści malujący murale i graffiti. Przygrywał im duet „Cathy & CO”. W Nądni Jarosław Fabiś namalował portret kowala Mariana, podkreślając obecność we wsi kuźni – elementu nietypowego, jak na dzisiejsze czasy. Przemysław Szydłowski pozostawił po sobie pejzaże, a „rozwieszając” pranie w Łomnicy pokazał, że ludzi z różnych miejsc łączy całkiem sporo – piorą swoje ubrania, podglądają podwórko sąsiada, ale też chętnie spędzają ze sobą czas, niekiedy pod pretekstem. Nowy Dwór opanowała Republika Y, Dawid Majgat płynnie wkomponował niebieską dżunglę w realia prowincji, uzewnętrzniając myśl, iż każdy skrywa w sobie więcej, niż może dostrzec pobieżny obserwator. Mirosław Gugała wykonał calligraffiti na ścianie w Stefanowicach. Każdy z twórców street artu miał z góry przydzielone ściany, jednak entuzjazm rdzennych mieszkańców sprawił, że każdy namalował więcej, niż zakładał wstępny plan. Ich prac można szukać po różnych zakątkach gminy. Tak jak maleńkich mozaiek Joanny Hanć, które zdobią budynki.
Sporo tegorocznych działań artyści podjęli w przestrzeni, jednak część z nich poszła o krok dalej, goszcząc ze swoją sztuką w domach osób prywatnych. M.in. Maciej Bohdanowicz, Andrzej Michalik, Agata Sulikowska i Sebastian Kularski wędrowali każdego dnia do innego gospodarza, ostatecznie zacierając bariery wytworzone poprzez relację twórca – dzieło – odbiorca. W intymną relację ze sztuką mogli wejść również ci, którzy skorzystali z artystycznego masażu Lomi Lomi w wykonaniu Hanny Kubackovej.
Puste muzeum otworzyło swoje podwoje dla artystów, którzy z tej okazji zamienili budynek w jedną wielką galerię pod wspólną nazwą „Muzeum w remoncie”. Swoje prace wystawili Maciej Bohdanowicz, Sebastian Kularski, Jarosław Gugała, Joanna Hanć, Andrzej Michalik, Roksana Kularska, Ola Kozioł i Suavas Lewy.
Tegoroczna edycja pod hasłem „Poza obiegiem” miała na celu wyjście dobytku kultury współczesnej z utartych schematów do odbiorcy. Mieszkańcy gminy mogli doświadczyć bezpośredniego kontaktu ze sztuką i z jej twórcą, z czego wielu chętnie skorzystało. Z kolei inspiracje naszą lokalną historią oraz opowieściami mieszkańców wywarły wpływ na ostateczny efekt wielu z powstałych treści. Niektóre z działań artystów pozostały z nami na stałe, niektóre były tymczasowe, część natomiast była ulotna. Wszystkie trwale zapisały się w pamięci.
Tekst: Natalia Wawrzyńska
W ciągu 9 festiwalowych dni gościliśmy ponad 80 artystów:
Ludożercy z innej wsi
Tomasz Bzdęga
Strefa Niskich Ciśnień
Igor Mikoda
Agata Magdalena Sulikowska
Michał Kaczmarczyk Trio
Cathy & CO
Theatre-Laboratory @lma @lter
Grupa Widno
Pracownia Teatru Tańca
Drunk’n’Rolled
Nowy Ruch Teatr
Jacek Bąkowski i Dorota Bąkowska
Maciej Bohdanowicz
Tomek Bzdęga
Mirosław Gugała
Jarosław Fabiś
Joanna Hanć
Ola Kozioł i Suavas Levy
Dawid Majgat/Republica Y
Andrzej Michalik
Przemysław Szydłowski
Ra Kajol
Hanna Kubackova
Źródło: Zbąszyńskie Centrum Kultury